Chamstwo

W szoku jestem jakie to dobre było. Autor gruntownie przedstawia wiele tematów dotyczących chamstwa, zniewolenie chłopów czy po prostu kulturowych utarczek i relacji pan-sługa. Początek jest taki mech, bo nic oprócz opisów terroru chłopskiego nie wnosi, ale późnej? Uwarunkowania historyczne, ciekawostki, anegdoty i mimo wszystko przyjemny sposób podania dość sporej wiedzy. Albo przynajmniej ciekawie omówienie tematu.

Moja zaniedbana dusza historyka potrzebuje więcej. Ja również potrzebuje tej książki w papierze, aby zaznaczyć co ciekawsze wątki ✨

W szoku jestem jakie to dobre było. Autor gruntownie przedstawia wiele tematów dotyczących chamstwa, zniewolenie chłopów czy po prostu kulturowych utarczek i relacji pan-sługa. Początek jest taki mech, bo nic oprócz opisów terroru chłopskiego nie wnosi, ale późnej? Uwarunkowania historyczne, ciekawostki, anegdoty i mimo wszystko przyjemny sposób podania dość sporej wiedzy....

Książka "Chamstwo" w sposób brutalny i bezwzględny otwiera oczy na traktowanie chłopów przez polskich panów. Odkrywa historię maskowaną i upiększaną przez literaturę - historię, która realnie jest mroczna, pełna przemocy i de facto niewolnictwa, dziejącą się na polskiej wsi do czasów XX wieku. Pokazuje jak działa przemoc fizyczna i życie w upodleniu przez najniższą warstwę społeczną, jak niewiele znaczy ludzkie życie jeśli urodziło się w "kurnej chacie". Autor zwraca też uwagę na słownictwo oraz podkreśla pomijaną często i umniejszaną w szkołach historię chłopskich powstań. Historyczna perełka.

Książka "Chamstwo" w sposób brutalny i bezwzględny otwiera oczy na traktowanie chłopów przez polskich panów. Odkrywa historię maskowaną i upiększaną przez literaturę - historię, która realnie jest mroczna, pełna przemocy i de facto niewolnictwa, dziejącą się na polskiej wsi do czasów XX wieku. Pokazuje jak działa przemoc fizyczna i życie w upodleniu przez najniższą warstwę...

Pobłocki nie owija w bawełnę, a niektórzy zarzucają mu, że to studium zła made in Poland jest nierzetelne, bo stawia ostre i bezkompromisowe granice między chłopstwem, a ich państwem, a tak nie można. Że leci tu bardziej esejem, niż historycznym nurtem, odzierając z bogactwa pokaźny kawał historii tego kraju. Trudno, jaki kraj, taka krytyka. Pobłocki, moim zdaniem, nie musi się z niej tłumaczyć, ale tłumaczyć na język ojczysty te wszystkie przypowieści o wielkości, które ładnie wyglądają w szkolnych testach i na arraasach wawelskich. Podziwiamy i sami nie wiemy, co i za co.

Ja się pytam: jak zastosować narzędzie relatywizmu opisując stan umysłu ówczesnej szlachty i ziemiaństwa, którego przedstawiciele jednym podpisem mogli zakończyć kruche i bezwartościowe życie chłopa pańszczyźnianego, ot tak? No nie da sie. Autor nie daje szans państwowym legendom, metodycznie, oczko po oczku, pruje polski mit.
Kolejna pozycja będąca solą w oku wszystkich, którzy w nieskończoność romantyzują Sarmatę i szlachecki dworek, sielanką płynący.

Pobłocki nie owija w bawełnę, a niektórzy zarzucają mu, że to studium zła made in Poland jest nierzetelne, bo stawia ostre i bezkompromisowe granice między chłopstwem, a ich państwem, a tak nie można. Że leci tu bardziej esejem, niż historycznym nurtem, odzierając z bogactwa pokaźny kawał historii tego kraju. Trudno, jaki kraj, taka krytyka. Pobłocki, moim zdaniem, nie...

Książka „Chamstwo” Kacpra Pobłockiego zabiera nas do historii niewolnictwa polskich chłopów i chłopek. Darmowa praca pod ciągłą groźbą kar cielesnych, czyli przemilczana historia przetrwania w warunkach pańszczyzny. Możemy dostrzec nić łączącą niewolniczą pracę polskiego dworu z niewolniczymi formami współczesnego zatrudnienia. To dworski przemysł okrucieństwa, a nie rewolucja przemysłowa, zapoczątkował epokę nowożytną.
Książka obala mit, gdzie chłopi bez sprzeciwu pracowali dla swojego Pana, a szlachta bawiła się i śpiewała.
Majątki szlacheckie stały się sceną dyktatury, w której chłopi byli bezwzględnie wyzyskiwani, co ostatecznie doprowadziło do upadku Rzeczypospolitej. Ten mit funkcjonuje w naszym społeczeństwie do dziś.
Autor posługuje się niekwestionowaną wiedzą i wykorzystuje nieoczywiste źródła spoza naszej kultury. Przywołuje część historii, której nie poznamy w szkolnych murach. Treści prowokują do myślenia.

Książka „Chamstwo” Kacpra Pobłockiego zabiera nas do historii niewolnictwa polskich chłopów i chłopek. Darmowa praca pod ciągłą groźbą kar cielesnych, czyli przemilczana historia przetrwania w warunkach pańszczyzny. Możemy dostrzec nić łączącą niewolniczą pracę polskiego dworu z niewolniczymi formami współczesnego zatrudnienia. To dworski przemysł okrucieństwa, a nie...

Czytając recenzje i opinie książki Kacpra Pobłockiego znalazłam wiele traktujących "Chamstwo" jak pozycję naukową. Nie zgadzam się z tym, ale to nie oznacza, że uważam tą opowieść za mniej ważną czy poważną. Na mnie również duże wrażenie zrobiła wiedza autora, w tym lingwistyczna, zasób źródeł itd., ale także niewątpliwy talent do "przemycania" emocji. "Bić, bić, bić" - to jedna z rad dawanych niedoświadczonym właścicielom wiosek i folwarków. Bo jak inaczej radzić sobie z chłopem? I co robić, kiedy można zrobić z nim wszystko? Nawet zabić? Niestety przemoc jest wątkiem przewodnim tej opowieści, w niezliczonych postaciach, natężeniu, skierowana do kobiet, mężczyzn i dzieci. Poza biciem, szokujące były dla mnie odniesienia do skali przemocy seksualnej wobec kobiet i dzieci! Przyzwolenia na bezsensowne okrucieństwo. Wydaje się, że przez większość przedstawicieli klas wyższych świat chłopów postrzegany był jak bagno, zbiorowisko rąk do pracy bez twarzy i praw. W najlepszym razie - ciekawostka, chwilowa zabawka (kobiety, dziewczynki),trofeum. Z drugiej strony "oczyszczone z plew" klasy wyższe miały w sobie zadziwiająco dużo "chłopskich" naleciałości. Zresztą rodowody wielu rodzin "herbowych" były w istocie oszustwem, a jednym z głównych wyznaczników szlacheckości były pieniądze. Uczymy się historii od podstawówki - wiedzieliśmy o tym wszystkim?

Czytając recenzje i opinie książki Kacpra Pobłockiego znalazłam wiele traktujących "Chamstwo" jak pozycję naukową. Nie zgadzam się z tym, ale to nie oznacza, że uważam tą opowieść za mniej ważną czy poważną. Na mnie również duże wrażenie zrobiła wiedza autora, w tym lingwistyczna, zasób źródeł itd., ale także niewątpliwy talent do "przemycania" emocji. "Bić, bić, bić" - to...

Książka jest rzadkim dla mnie przypadkiem, w którym posłowie zmieniło moje odczucia w stosunku do niej. Gdyż pozwoliło mi dostrzec, że pewne zabiegi autora, które wydawał mi się dyskusyjne były absolutnie świadome i miały swoje racje.

Wielu tutejszych Komentujących podchodzi do "Chamstwa" jako do książki naukowej, tymczasem ja nie mam wątpliwości, że mamy do czynienia z esejem. Owszem niezwykle erudycyjnym, popartym bogatą literaturą przedmiotu, wykorzystującym metodologię antropologiczną, pisanym przez doktora habilitowanego, ale jednak esejem - proponującym subiektywne spojrzenie na opisywane zagadnienie, wyciągającym różne jednostkowe związki językowe i memy w sensie Dawkinsowskim (ojczyzna-pańszczyzna, chytrze bydlić itp.)i bawiącym się nimi, rozciągającym je na różne aspekty rzeczywistości i wyciągającym z tego implikacje. Nieuprawnione są więc przywołane z tyłu okładki krindżowe zachwyty publicystów liberalnych mediów podchodzące do książki jako prawdy historycznej i, co gorsza, prawdy objawionej, nie dającej się w ogóle podważyć.
Tymczasem, choć z zasadniczej części książki to nie wynika, autor nie pretenduje do wyłączności na prawdę. W posłowiu pisze, że wcale celowo przedstawia momentami obrazy skrajne, uproszczone, drastyczne; celowo wydaje walkę filisterskiemu kultowi krzywej Gaussa i wierze, że tylko to co uśrednione, jest prawdziwe. Wszystko w imię oddania głosu niewysłuchanym, sprowokowania dyskusji i wezwania do zrewidowania naszego oglądu historii jako łańcuszka dat i nieuniknionych wydarzeń. I ja to jestem w stanie uszanować.

Plusy:
+ niewątpliwa erudycyjność, czerpiąca także z nieoczywistych źródeł spoza naszego kręgu kulturowego
+ przywoływanie źródeł i ogólnie tej części historii, której w szkolnej narracji historycznej próżno szukać
+ Fakt, że książka prowokuje do myślenia, w moim przypadku takoż do obfitego niezgadzania się z nią

Minusy:
- przy przywoływaniu opracowań naukowych i innych tekstów pozaźródłowych Pobłocki uporczywie używa konstrukcji "Historyk pisze", "Antropolog wyjaśnia", dla mnie to jest przykład zaciemniania rzeczywistości. No bo postronny czytelnik, któremu nie będzie się chciało każdorazowo zerkać do bibliografii nie będzie wiedział, czy za określeniem "Historyk" kryje się prof. Janusz Tazbir, czy jakiś historyk z okresu głębokiego stalinizmu czy może Wojtek Drewniak. I jak tu na bieżąco oceniać wiarygodność źródła? Moim zdaniem jest to nieuczciwe intelektualnie. Na etapie, gdy autor zaczął pisać o "angielskim literacie" zamiast prosto z mostu wyjaśnić, że chodzi o George'a Orwella, szlag mnie trafił.
- Podobnie określanie I Rzeczypospolitej mianem Polszczy za którymś razem przekroczyło w moich oczach poziom kompulsywności.
- Tyle miejsca autor poświęcił przemocy wobec pańszczyźniaków, a zabrakło mi choćby próby porównania z przemocą na innych polach: w szkole, wojsku, w systemie prawnokarnym, wobec dzieci, wobec innych członków rodziny, w karczmach. Ta dziura jest tym wyraźniej ziejąca, że pod sam koniec książki pada cytat źródłowy z Andrzeja Świętochowskiego, który mówi dokładnie o tym, który jednakowoż nie staje się przyczynkiem do żadnego szerszego wywodu.
- Wydaje mi się, że Pobłocki nie docenia roli religii w życiu przednowoczesnych społeczeństw, a postawiona przezeń teza o pierwotnym ateizmie warstwy ludowej wydaje mi się za słabo uargumentowana i zbyt lekko potraktowana.
- Wreszcie ni słowa nie ma o roli Żydów w systemie folwarczno-pańszczyźnianym, przewija się ino mimochodem w przywoływanych z innej okazji źródłach. Ta ziejąca wyrwa to być może największy mankament książki.
- Jeszcze jedno kuriozum na koniec - gdy autor pisze o konstytucji Zamojskiego, jak to została w sposób histeryczny wieczyście odrzucona przez stany sejmujące; gdy Pobłocki o tym pisze, nie wymienia jej z nazwy. Ja to odbieram jako próbę umniejszenia warstwie szlacheckiej, że to z niej potrafił mimo wszystko wyjść jakiś projekt zniesienia pańszczyzny, że lepiej jak postronny czytelnik nie zakoduje takiej informacji, bo to zepsuje dychotomiczną narrację. Może przesadzam, ale był to dziwny fragment, zwłaszcza, że gdy Pobłocki później się do niego odnosi, wymienia z nazwy, że chodziło o konstytucję Zamojskiego.

Książka jest rzadkim dla mnie przypadkiem, w którym posłowie zmieniło moje odczucia w stosunku do niej. Gdyż pozwoliło mi dostrzec, że pewne zabiegi autora, które wydawał mi się dyskusyjne były absolutnie świadome i miały swoje racje.

Wielu tutejszych Komentujących podchodzi do "Chamstwa" jako do książki naukowej, tymczasem ja nie mam wątpliwości, że mamy do czynienia z...

Moja pierwsza książka z nurtu odczarowywania Rzeczypospolitej szlacheckiej. Po dość nudnawym wstępie, autor przedstawia obraz Polski okresu folwarczno-pańszczyźnianego, ukazując go jako napędzanego niewolniczą pracą chłopów, poddawanych okrutnemu procesowi reifikacji. Interesujące jest również porównanie tych praktyk z innymi, obecnymi w krajach Europy Zachodniej, (te szczególnie w okresie zaborów, rozpoczęły narrację o swojej moralnej wyższości) których rozwój również był napędzany rzadko dyskutowanym niewolnictwem, np. w postaci niewoli penitencjarnej.

Bardzo podobają mi się liczne odniesienia lingwistyczne, które ilustrują głębokie zaszłości, zakorzenienie podziału cham-pan w języku, np. w terminach takich jak władza, własność, włość, włościanie. Książka odsłania korzenie całego spektrum zachowań tak powszechnych w polskim społeczeństwie, jak patriarchat, patologiczne dążenie do awansu społecznego, prostackie maniery, agresja, skłonność do kombinowania, cwaniactwo itd.

Generalnie książka jest nierówna; interesujące rozdziały przeplatają się z częściami mniej wciągającymi, nudnymi, które moim zdaniem niewiele wnoszą do dyskusji.

Moja pierwsza książka z nurtu odczarowywania Rzeczypospolitej szlacheckiej. Po dość nudnawym wstępie, autor przedstawia obraz Polski okresu folwarczno-pańszczyźnianego, ukazując go jako napędzanego niewolniczą pracą chłopów, poddawanych okrutnemu procesowi reifikacji. Interesujące jest również porównanie tych praktyk z innymi, obecnymi w krajach Europy Zachodniej, (te...

90/100%

90/100%

Gdyby autor skupił się po prostu na faktach, zamiast jakieś pseudożyciowe mądrości i swoje własne poglądy wcierać czytelnikowi w twarz, to byłaby to ciekawa pozycja. "Jeżeli rozpoznasz w człowieku niewolnika, to przestaje on być niewolnikiem" I cała masa podobnego grafomańskiego bełkotu to jakieś 70% książki.

Gdyby autor skupił się po prostu na faktach, zamiast jakieś pseudożyciowe mądrości i swoje własne poglądy wcierać czytelnikowi w twarz, to byłaby to ciekawa pozycja. "Jeżeli rozpoznasz w człowieku niewolnika, to przestaje on być niewolnikiem" I cała masa podobnego grafomańskiego bełkotu to jakieś 70% książki.

Przeczytałem książkę Pana Kacpra Pobłockiego w ramach Dyskusyjnego Klubu Książki. Po przeczytaniu podobnych książek "Warcholstwo" czy "Służące" miałem już wyrobione zdanie dotyczące wyzysku i cierpienia chłopstwa czy szeroko pojętej służby domowej lat minionych. O ile wymienione wcześniej pozycje były utrzymane w konwencji popularnonaukowej to pozycja opiniowana teraz jest klasyczną książką naukową. Przeznaczoną dla zawodowców.
Naukowe zwroty i teorie różnych walk klas itp. mogą stanowić problem nie do przejścia. Dla mnie trudna do przeczytania książka.
Autor ukazał straszną dole chłopstwa, gdzie bicie było na porządku dziennym. Prześladowania, gwałty, skrajna nędza. To przez to wyobcowanie, głód, przemoc wyodrębniły się ludowe przysłowia, pieśni czy legendy. Np. Matka mówi do dziecka "bądź grzeczny bo przyjdzie Pan i cię zabierze". To dziś ono funkcjonuje w legendzie.
Kolejna pozycja która obala mit Polski szlacheckiej, krainy miodem i mlekiem płynącej, gdzie chłop z pieśnią na ustach idzie pracować dla Pana. Niestety tak nie było.
Folwarki szlacheckie były miejscem okrutnego wyzysku chłopstwa i samowoli szlachty, która z czasem doprowadziła do upadku Rzeczpospolitej. Ten mit szlachty ze swoimi "cnotami" do dzisiaj funkcjonuje w naszym społeczeństwie.
Polecam przeczytanie tej książki ale.....po wcześniejszym przeczytaniu czegoś podobnego o mniejszym kalibrze naukowym.

Przeczytałem książkę Pana Kacpra Pobłockiego w ramach Dyskusyjnego Klubu Książki. Po przeczytaniu podobnych książek "Warcholstwo" czy "Służące" miałem już wyrobione zdanie dotyczące wyzysku i cierpienia chłopstwa czy szeroko pojętej służby domowej lat minionych. O ile wymienione wcześniej pozycje były utrzymane w konwencji popularnonaukowej to pozycja opiniowana teraz jest...